كليات گياه شناسيسنبل الطيب گياهي است علفي و چن ساله كه ساقه آن بطور عمودي تا ارتفاع دو متر بالا مي رود . اين گياه بصورت وحشي در جنگل هاي كم درخت ، در حاشيه جويبارها و گودال ها در بيشتر مناطق آسيا و ايران مي رويد .سنبل اطيب داراي بويي مطبوع است و گربه بوي اين گياه را از فاصل دور تشخيص داده بطرف آن يم رود و در اطراف آن به جست و خيز مي پدرازد و از بوي آن مست مي شود.گلهاي سنبل الطيب برنگ سفيد يا صورتي و بصورت خوشه اي مي باشد .قسمت مورد استفاده اين گياه ريشه آن است و معمولا از ريشه گياهي كه بيش از سه سال عمر ددر استفاده مي شود .سنبل الطيب پس از خشك شدن برنگ قهوه اي در مي آيد . طعم آن تلخ ولي خوشبو و معطر است . عطر آن پس از خشك شدن بيشتر مي شود .

 

تركيبات شيميايي:

 ريشه سنبل الطيب حاوي 1% اسانس است . اين اسانس درريشه تازه بيشتر است و بتدريج كه ريشه خشك مي شود مقدار اسانس آن كاهش يافته ولي بوي آن قوي تر مي شود . اسانس تازه برنگ سبز مايل به زرد است ولي در اثر ماندن غليظ ميشود .آثار دارويي ريشه تازه آن سه برابر خشك شده آن است . سنبل الطيب بايد در حرارت كم خشك شود و در حرارت بالا تمام اثر دارويي آن از بين مي رود .

 

خواص داروئي:

 ريشه سنبل الطيب از نظرطب قديم ايران گرم و خشك است خواص مهم آن به شرح زير مي باشد 1)اثر ضد تشنج ددر 2)در رفع ناراحتي هاي عصبي و هيستري مفيد است3)ضد اسپاسم و آرام بخش است 4)تب بر است 5)در معالجه صرع اثر مفيد ددر 6)بيخوابي را درمان مي كند7)ضد كرم معده و روده است 8)گاز معده را از بين مي برد9)ضد هيجان است10)ميگرن را برطرف مي كند11)سرددرهاي ناشي از سيگار كشيدن و مصرف الكل را رفع مي كند12)براي برطرف كردن دلهره ف تشويش و نگراني مفيد است 13)در درمان بيماري ماليخوليا اثر مفيد ددر 14)در برطرف كردن ددر سياتيك موثر است 15)ددر معده را برطرف مي كند16) سكسكه مداوم را از بين مي برد17)تقويت كننده ينروي جنسي است18)ترشح ادرار را زياد مي كند19)ددر سينه را برطرف مي كند20)استفراغ را برطرف مي كند21)دهان را خوشبو مي كند22)در معالجه مرض قند موثر است23)گرد سنبل الطيب را روي زخم ها بپاشيد ا التيام يابند .

 

طرز استفاده:

 1)گرد سنبل الطيب : ريشه سنبل الطيب را خرد كرده و در حرارت 40 درجه خشك كنيد . سپس آنرا آسياب كنيد و از الك ريز در كنيد . يان گرد بعنوان ضد تشنج بكار مي رود . مقدار مصرف آن 5-10 گرم در ورز است .2) مخلوط سنبل الطيب : 4 گرم گرد ريشه سنبل الطيب را با 4 گرم رازيانه و 4 گرم قند سائيده و مخلوط كنيد اين مخلوط را چهار قسمت كرده و در طول روز بفواصل مساوي بخوريد .3)تنطور والريان : 100 گرم ريشه سنبل الطيب را خرد كرده و در نيم ليتر الكل طبي 60 درجه بريزيد و بگذاريد بماند . هر ورز چند بار انرا بهم بزنيد و پس زا 15 روز آنرا صاف كرده و در شيشه دربست نگهداري كنيد .مقدار مصرف آن 10-30 قطره مي باشد.

 

مضرات :

چون سنبل الطيب براي كليه مضر است بايد آنرا با كتيرا خورد .