نخود فرنگی (Pisum satium) گیاهی است یکساله دارای ساقه نازک و رونده. برگ نخودفرنگی مرکب از سه برگچه است که برگچه انتهایی اغلب به یک پیچک منتهی می‌شود. علاوه بر این دمبرگ در این جنس اغلب نمو زیاد کرده و کاملا شبیه به یک برگچه می‌شود که دور ساقه می‌پیچید.



گل و میوه نخود فرنگی
گل نخود فرنگی شبیه به گل لوبیا است یعنی نسبت به یک سطح متقارن است و از 5 گلبرگ که دو تای آنها بهم چسبیده‌اند تشکیل شده است. دستگاه تولید مثلی گل کامل است. یعنی نخود فرنگی دارای پرچم و مادگی هر دو می‌باشد. میوه این گیاه از نظر شکل شبیه به میوه لوبیا می‌باشد با این تفاوت غلاف که همان میوه است در نخود فرنگی سفت و لیفی و بیشتر از انواع غیر قابل استفاده می‌باشد.
آب و هوایی که نخود فرنگی در آن بهتر رشد می‌کند
نخود فرنگی محصول آب و هوای خنک است و به سرما استقامت زیاد نشان می‌دهد. در نقاطی که دارای هوای مرطوب و گرم می‌باشند مقدار شاخ و برگ زیاد می‌شود و رشد رویش گیاه زیاد است ولی مقدار میوه کم می‌شود. از طرف دیگر خشکی زیاد در خاک نیز باعث کمی رشد و کم محصولی نخود فرنگی می‌گردد. بنابراین زمینی که این محصول در آن کاشته می‌شود بدون اینکه مرطوب باشد باید همیشه خاک اطراف ریشه نمدار و هوای مرطوب شاخ و برگ بوته خنک باشد تا حداکثر محصول بدست آید.



تصویر

اصل و قدمت نخود فرنگی
اصل نخود فرنگی از اروپا و آسیای غربی می‌باشد. قدمت این گیاه به 1500 سال قبل از تولد مسیح می‌رسد. در اروپا این گیاه را قبل از قرون وسطی نیز می‌کاشته‌اند و در قرن یازدهم میلادی نخود فرنگی در انگلستان محصول نسبتا مهمی بوده است.
انواع نخود فرنگی
نخود فرنگی را به سه دسته بزرگ تقسیم می‌کنند که هر کدام در زبانهای خارجی نام خاص دارند. این سه گروه عبارتند از: نخود فرنگی که دانه‌های آن چروک است. نوعی که دانه آن صاف است و نخود فرنگی که دانه و غلاف یا پوست میوه هر دو قابل استفاده می‌باشد.
خاک مطلوب نخود فرنگی
نخود فرنگی را در هر نوع زمین به شرطی که مرطوب نباشد می‌توان کاشت. ولی بهترین و مناسب‌ترین خاک زمینهای لیمونی سبک یعنی رس و شن حاصلخیز می‌باشد. زمینهای کمی اسیدی تا کمی قلیایی یعنی خاکهایی که PH آنها بین 5/6 و 5/7 باشد برای کاشت نخود فرنگی مناسب است. زمینهایی که PH آنها معادل 5/5 باشد باید آنها را حتما بوسیله مقدار کافی آهک تا حد 5/6 یا 7 خنثی کرد.
کود مورد استفاده در نخود فرنگی
در کاشت نخود فرنگی برای تولید دانه خشک کود پتاسی و مخصوصا کودهای فسفردار مقدار محصول را زیاد می‌کند. ولی در پاره‌ای از اراضی ازت کاملا بی‌اثر است و در بعضی دیگر از خاکها به مقدار عملکرد می‌افزاید. بالاخره در برخی از زمینها برداشت محصول به مقدار کافی بدون کود ازت‌دار میسر نیست.



تصویر

کاشت نخود فرنگی
نخود فرنگی محصول فصل سرد است بنابراین موقع کاشت نخود فرنگی از اوایل تا اواخر ماه دوم پاییز می‌باشد که محصول آن از اوایل بهار تا آخر ماه دوم یعنی اردیبهشت قابل مصرف می‌باشد. در نواحی کوهستانی که زمستان بسیار سرد و سخت است باید در اواخر زمستان و یا اوایل بهار به محض اینکه شرایط محیط از نظر گرما اجازه دهد اقدام به کاشت نخود فرنگی کرد.
آفات نخودفرنگی
پروانه ، مگسها ، سوسکها و شته‌ها. برای مبارزه با این آفات متنوع سموم مختلفی وجود دارد که از جمله آنها امولسیون و یا زیتون 60 درصد است که با استفاده از آن به نسبت یک در هزار نتیجه خوبی حاصل می‌شود.


تبیان: نخودفرنگی در واقع دانه یا تخم کروی شکل ریزی است که از گیاه نخود سبز به ‏نام (Pisum Sativum) حاصل می ‏شود.

نخود فرنگی از زمان ‏های قدیم مانند خیلی از سبزیجات برای پخت و پز به کار می رفت.

این گیاه معمولاً در فصول سرد سال یعنی از شروع زمستان تا اوایل تابستان زراعت و کشت می ‏شود.

صرف نظر از این که نخودفرنگی غنی از پروتئین می ‏باشد، مقدار زیادی ویتامین و املاح نیز در آن یافت می ‏شود. از این رو این گیاه دارای فواید تغذیه‏ ای بی ‏شماری می ‏باشد.

فواید تغذیه‏ای و سلامتی نخودفرنگی

* نخودفرنگی منبع بسیار خوبی از ویتامین‏های B9, B1, C, k و همچنین منیزیم و فیبر غذایی می‏باشد.

* از آنجایی که این ماده غذایی کالری کمی دارد، مصرف آن برای افرادی که قصد کاهش وزن دارند، مناسب است.

* نخودفرنگی غنی از فیبرهای غذایی است، به همین دلیل برای کسانی که از یبوست رنج می‏برند، مفید است.

* مطالعات نشان داده است که مصرف نخود‏فرنگی برای افرادی که دارای کلسترول خون بالایی هستند، سودمند می‏باشد.

* وجود مقادیر زیادی ویتامین C و آهن در نخودفرنگی موجب شده است که این ماده غذایی به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند و برای کم خونی فقر آهن مناسب باشد.

* لوتئین (رنگدانه گیاهی) موجود در نخودفرنگی به کاهش خطر ابتلا به بیماری های چشمی مانند دژنراسیون ماکولار وابسته به سن (AMD) و کاتاراکت (آب مروارید) کمک می ‏کند.

* نخود فرنگی موجب می ‏شود که قند خون به آرامی در خون جریان یابد، از این رو می تواند سطح انرژی را در بدن ثابت نگه دارد.

* نخودفرنگی به عنوان یک پشتیبان برای تولید انرژی، عملکرد سیستم عصبی و متابولیسم کربوهیدرات‏ها شناخته شده است.

* نخودفرنگی به واسطه آن سری از مواد مغذی که برای نگهداری و حفظ سلامت استخوان‏ ها مهم و کارآمد می‏باشد به آمادگی بدن کمک می‏کند. این ماده غذایی سرشار از ویتامین K می ‏باشد.

* فولیک اسید و ویتامین B6 موجود در نخودفرنگی برای ارتقای سلامت قلب و عروق افراد بسیار نافع است.

* غنی بودن نخود‏فرنگی از آنتی اکسیدان‏هایی مانند ویتامین C، به پیشگیری از بروز سرطان ‏ها کمک می ‏کند.

راه‏هایی برای افزودن نخودفرنگی به برنامه غذایی:

نخود‏فرنگی را هم می‏توان به صورت تازه مصرف کرد و هم می ‏توان آن ‏را به صورت فریز شده و یا کنسرو شده نگهداری نمود.

نخودفرنگی‏های فریز شده بر کنسرو نخودفرنگی ارجحیت دارند، زیرا طعم‏شان را از دست نداده‏اند و نمک (سدیم) کمتری دارند.

- نخودفرنگی‏ تازه را درون سالاد سبزیجات بریزید.

- نخودفرنگی‏ را خیلی کم با کمی قارچ در روغن تفت دهید.

- نخودفرنگی را می توانید به صورت خورش نخودفرنگی با مرغ بپزید که بسیار خوشمزه خواهد شد.

- نخودفرنگی را می‏ توانید به صورت پخته به سالاد ماکارونی و یا سالاد الویه بیفزایید.

- نخود فرنگی را می توانید به عنوان تزئین کننده غذاهای مختلف نیز به کار برید.

نگرانی در مورد خوردن نخودفرنگی

نخودفرنگی‏ها به طور طبیعی حاوی موادی به نام پورین هستند. پورین‏ها به طور معمول در بدن انسان و حیوانات و گیاهان یافت می‏شوند. دریافت زیاد این ماده در برخی افراد، مشکلاتی را به ‏وجود آورد.

از آنجایی که پورین می‏تواند به اسید اوریک تبدیل شود، تجمع زیاد پورین در بدن می‏تواند به انباشته شدن زیاد اسید اوریک منجر شود.
کسانی که بیماری نقرس دارند و افرادی که کلیه های شان سنگ‏های اسیداوریکی می‏سازد، به دریافت زیاد پورین حساس هستند. به همین دلیل اشخاص مبتلا به مشکلات کلیوی و نقرس باید از غذاهایی که حاوی مقدار زیادی پورین هستند مانند نخودفرنگی، پرهیز نمایند.