مطالعه اثر مواد حفاظتي درالتيام زخمهاي مکانیکی درختان کاج و چنار
چكيده
براي مطالعه اثر مواد حفاظتي در ترميم و التيام زخمهاي ناشي از صدمات مكانيكي و يا صدماتي كه در اثر هرس شاخه‌هاي درختها ايجاد مي‌شود ، تعداد 30 اصله درخت چنار Platanus orientalis و تعداد 16 اصله درخت كاج Pinus eldarica به عنوان نمونه در محوطه دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي انتخاب گرديد. نمونه‌هاي انتخاب شده كاملاً سالم و شرايط زيستي (آب، خاك، هوا و ...) و مشخصات آنها (سن، ارتفاع، قطر برابر سينه و ...) مشابه بود. روي تنـه هـر يك از نمـونه هـا در ارتفاع 1/30 متر از سطح زمين دو برش دايره اي شكل با قطر 6 سانتيمتر ايجاد و پوست تنه درخت در محل برش تا لايه كامبيوم بطور كامل برداشت گرديد. يكي از برشهاي ايجاد شده با ماده حفاظتي چوب با نام تجارتي »لاك بالزام« ( Lac Balsam ) و بوسيله قلم مو بطور كامل آغشته گرديد و ديگري به عنوان شاهد بدون آغشتگي باقي ماند. انتخاب نمونه‌ها و ايجاد برشها در نيمه اول فروردين ماه 1380 (شروع دوره رويش) و اندازه گيري ضخامت لايه ترميم در لبه برشها در نيمه دوم آبان ماه 1380 (پايان دوره رويش گياهي) انجام گرفت. برخي از مشخصات نمونه ها و اندازه لايه ترميم شده در لبه برشها در جدول (1) خلاصه شده است.
نتايج اندازه گيري و تجزيه و تحليل داده ها نشان مي‌دهد كه تفاوت معني‌داري در اندازه ضخامت لايه ترميم در لبه برشهاي دو گونه چنار و كاج وجود ندارد. همچنين معلوم مي‌شود كه اندازه ضخامت لايه ترميم در لبه برشهاي آغشته به مواد حفاظتي لاك بالزام در هر دو گونه بيشتر از اندازه ضخامت لايه ترميم در لبه برشهاي بدون آغشتگي است.
مواد و روشها
براي مطالعه اثر مواد حفاظتي در التيام زخمهاي ناشي از صدمات مكانيكي در تنه درختها، تعداد 30 اصله درخت چنار و 16 اصله درخت كاج به عنوان نمونه انتخاب گرديد. روي تنه هر يك از نمونه ها در ارتفاع 1/30 متر از سطح زمين (قطر برابر سينه) و در جهت شمال تعداد دو برش دايره‌اي شكل به قطر 6 سانتي متر ايجاد شد. يكي از برشهاي ايجاد شده در هر يك از درختها با مواد حفاظتي لاك بالزام آغشته و ديگري به عنوان شاهد و كنترل بدون آغشته شدن به مواد حفاظتي باقي ماند. علاوه بر اندازه گيري ضخامت لايه ترميم ، وضعيت ظاهري و كيفي درختان نمونه نيز اندازه گيري شد.
نتايج
نتايج اين مطالعه نشان مي دهد كه در ميزان التيام پذيري گونه هاي كاج و چنار تفاوت معني داري وجود ندارد. به عبارت ديگر نمي‌توان مشخص كرد كه كداميك از گونه هاي چنار التيام پذيري بيشتري دارند. مقدار التيام پذيري زخم هاي بسته (برشهاي آغشته شده با لاك بالزام) در هر دو گونه بيشتر از زخمهاي باز (برشهاي بدون آغشتگي يا شاهد) است. به عبارت ديگر در ميزان التيام پذيري زخمهاي باز و بسته گونه‌هاي چنار و كاج تفاوت معني داري وجود دارد.
بحث و نتيجه گيري
با توجه به نتايج بدست آمده در اين تحقيق، استفاده از اين مواد حفاظتي حداقل بر روي دو گونه كاج و چنار ، حداقل به دو دليل اثر مثبتي نداشته است:
1ـ مراحل كالوسه شدن وقتي مثبت تلقي مي‌شود كه زخم به طور كامل پوشيده و كالوسه شود. در صورتي كه در اين تحقيق مشخص شد كه تنها 3% از زخمهاي آغشته به مواد حفاظتي به طور كامل پوشش پيدا كرده است.
2ـ اين مواد حفاظتي خود به عنوان يك منبع آلودگي محسوب مي‌شوند كه تحقيق در اين زمينه ضروري است.
منابع مورد استفاده:
1ـ سازمان پاركها وفضاي سبز شهرتهران، 1373. هرس درختان.
2ـ الهي نيا، ع، 1372. قارچ شناسي و بيماري گياهي مقدماتي،انتشارات دانشگاه گيلان.
3-Chmielewski,W.1996: Auswirkungen der Umweltverschmutzung auf das Wachstum.ISA.Tagung,Salzburg.
4- Badler,H.1998: Wurtelverlettungen als haefige Ursache von Baumschaeden in der Stadt. Das Gartenamt,37.