نگاهی به تولید انبه در چابهار
"انبه" يكي از مهمترين ميوههاي مناطق گرمسيري است كه كشت آن چهار هزار سال پيش از هندوستان آغاز و به تدريج از قرن ۱۶ميلادي به ديگر نقاط جهان گسترش يافت.
انبه كه اهميت آن در مناطق گرمسيري قابل مقايسه با ميوه سيب در مناطق سردسير است، از پرمصرفترين ميوهها در سطح دنيا محسوب ميشود.
نام علمي اين ميوه " "Mangifera -indicaو از گونه " "Anacardiaceaeاست كه در مناطق استوايي، نيمهاستوايي و كمارتفاع قابل كشت و نگهداري است.
انبه درختي هميشه سبز و اندازه تاج آن در انواع بذري بسيار بزرگ و در انواع پيوندي متوسط و به شكل چتر كروي متقارن است. در بعضي از انواع اين درخت تاج آن نسبتا كوتاه و فشرده و در انواع مستقيم يا با تراكم كمتر ميباشد.
برگ اين درخت بلند و شمشيري و طول آن ۱۵تا ۴۰سانتيمتر و بافت برگ آن ضخيم و چرمي است. رنگ آن در زماني كه هنوز جوان است سبز روشن و به تدريج كه سن اين درخت افزايش مييابد به رنگ سبز تيره تغيير مييابد.
گلهاي اين درخت ارغواني مايل به سفيد بوده و از بهمن تا فروردين ماه به صورت خوشه ظاهر ميشود.
هر خوشه گل انبه حاوي ۵۰۰تا چهار هزار گل است كه قسمت اعظم آنها را گلهاي نر تشكيل ميدهد لذا تعداد اندكي از آنها گل كامل ميباشد.
گردهافشاني اين گلها به وسيله حشرات انجام ميشود ولي بر عكس گلهاي ديگر در اين گياه زنبور عسل در گردهافشاني چندان نقشي ندارد.
اندازه، شكل و رنگ ميوه انبه در انواع مختلف متفاوت و رنگ آن ممكن است سبز، قرمز يا زرد باشد.
وزن ميوه انبه هم از چند گرم تا دو كيلوگرم متغير، پوست آن صاف و چرمي و قسمت خوراكي آن را نسج زرد رنگي در بر گرفته است.
در وسط ميوه يك عدد بذر بزرگ قرار دارد كه داراي پوست ضخيم است.
گرچه ميوه روي درخت ميرسد ولي براي اينكه بهتر بتوان آن را به بازارهاي نقاط دور دست رساند، تا پوست اين ميوه محكم است بايد آن را از درخت چيد.
زماني كه رنگ تعدادي از ميوهها بر روي درخت از سبزتيره به زرد روشن تغيير پيدا ميكند موعد برداشت انبه فرارسيده است.
رييس اداره جهاد كشاورزي چابهار درخصوص كشت انبه در اين شهرستان جنوبي سيستان و بلوچستان گفت: در كشورما اين ميوه در بخشهاي جنوبي استانهاي سيستان و بلوچستان و هرمزگان به ويژه در چابهار توليد ميشود.
دادرحمان بامري به خبرگزاري جمهوري اسلامي گفت: بهترين درجه حرارت براي رسيدن اين ميوه بين ۲۱تا ۲۴درجه سانتيگراد است زيرا اگر درجه حرارت بيش از اين باشد بافت آن ازهم پاشيده و طعم نامطبوعي ميگيرد.
وي افزود: ميوه انبه كه از درخت برداشت ميشود در اين درجه حرارت پس از گذشت هشت روز كاملا رسيده است و با كم كردن درجه حرارت انبار نگهداري اين ميوه، ميتوان مدت رسيدن آن را طولانيتر كرد تا بتوان ميوه را آسانتر و با ضايعات كمتر به بازار رساند.
او بيان كرد: مقدار ميوهاي كه از هر درخت برداشت ميشود به تعداد گلهاي آن بستگي دارد اما ميزان گلدهي درختان انبه بسيار ناچيز است و در اكثر موارد در هر خوشه گل يك يا دو ميوه بيشتر تشكيل نميشود و باقي گلها مي ريزند.
وي اظهار داشت: درختان پيوندي انبه سه تا چهار سال پس از كاشت شروع به باردهي ميكنند و در شرايط مناسب يك درخت بالغ انبه ۱۵۰تا ۲۰۰كيلوگرم ميوه در سال توليد ميكند كه با اعمال مديريت بهتر و شرايط آب و هوايي مساعد ميتوان ميوه بيشتري برداشت كرد.
او گفت: زمان رسيدن و برداشت انواع انبه از ارديبهشت تا شهريور ماه است اما بيشترين ارقام آن در خرداد و تير ماه برداشت ميشود.
وي افزود: از زمان گلدهي تا برداشت اين ميوه بسته به نوع انبه ۱۰۰تا ۱۵۰روز طول ميكشد. در مناطق گرمسير مدت زمان كمتري براي رسيدن اين ميوه لازم است.
او گفت: بايد توجه داشت چنانچه قبل از مرحله گلدهي و در طول زمان باز شدن گلها اگر هواي آفتابي و بدون بارندگي باشد روي افزايش ميزان محصول تاثير دارد.
رييس اداره جهاد كشاورزي چابهار افزود: درخت انبه در مقابل سرما بسيار كم دوام است بطوري كه درختاني كه به حد كافي رشد كرده باشند در درجه حرارت منهاي چهار درجه با خسارت به برگها و سرشاخهها مواجه ميشوند اما درختان جوان در درجه حرارت منهاي يك درجه خشك خواهند شد.
وي گفت: بطور كلي دو نوع انبه با نامهاي "هندي و هندوچيني" در جهان وجود دارد.
او افزود: درختان انبه در برابر امراض قارچي بسيار حساسند لذا اين گونه درختان بايد قبل از اينكه به بيماريهاي قارچي دچار شوند سمپاشي گردند.
وي گفت: ميوه انبه يكي از خوشمزهترين انواع ميوههاي گرمسيري است كه به صورتهاي مختلف ميتوان آن را مصرف كرد اما معمولترين شكل مصرف آن به صورت تازه است. اين ميوه را ميتوان منجمد يا خشك نيز نمود.
او اظهار داشت: از اين ميوه در تهيه ژله، مارمالاد، چاشني، ترشي، شيريني و بستني هم ميتوان استفاده كرد.
وي افزود: آب انبه هم يكي از فرآوردههاي ديگر اين ميوه است كه طرفداران بسياري دارد زيرا سرشارا از املاح و ويتامينهاي Cو Aاست.
او گفت: يكي از مناطق مستعد و آماده كشت انبه در چابهار منطقه باهوكلات است كه با وسعت شش هزار هكتار در فاصله ۴۷كيلومتري پايين دست سد پيشين قرار دارد.
وي افزود: زمينهاي باهوكلات با توجه به نوع خاك و آب و هوا براي كشت محصولات زراعي و باغي مناسب است.
او گفت: چهار هزار و ۷۰۰هكتار از زمينها جهت كشت محصولات زارعي با آبياري غرقآبي و يك هزار و ۳۰۰هكتار به كشت محصولات باغي اختصاص دارد كه با سامانه آبياري تحت فشار آبياري ميشوند.
وي افزود: محصولات باغي دشت باهوكلات شامل موز و انبه است كه ۷۰۰هكتار آن را انبه و ۶۰۰هكتار ديگر را موزستان تشكيل ميدهد.
او با اشاره به توليد نهال ميوههاي گرمسيري در اين منطقه گفت: توليد نهالهاي گرمسيري در دو قسمت در سطح چهار هزار و ۵۰۰مترمربع انجام ميشود.
وي گفت: ۵۰هزار اصله نهال انبه، ۲۰هزار اصله نهال تمرهندي و ۲۵هزار نهال كرول به عنوان پايه درخت چيكو در اين منطقه توليد ميشود.
تو افزود: اين نهالهاي توليدي در جهت توسعه سطح زيركشت ميوههاي گرمسيري به خصوص در زمينهاي باهوكلات مورد استفاده قرار ميگيرد.
او ادامه داد: همه ساله با توجه به شرايط خاص اقليمي اين منطقه و تاثير پذيري از پديده منسون يا وزش بادهاي شديد از اقيانوس هند، سرمازدگي و گرمازدگي خسارات فراواني به بخش كشاورزي وارد ميكند.
وي گفت: بروز اينگونه حوادث همواره خسارات زيادي به محصولات باغي و زارعي وارد ميكند كه موجب هدر رفتن زحمات چند ساله و هزينههاي عملآوري كشاورزان است.
او افزود: در برابر اينگونه خسارات هيچگونه پوشش بيمهاي براي كشاورزان در نظر گرفته نشده است.
وي با اشاره به بارش تگرگ در چابهار نيز گفت: تگرگ يكي از بلاياي طبيعي است كه در اين منطقه در برخي از فصول به صورت پراكنده رخ ميدهد.
او افزود: گاهي اوقات شدت بارش تگرگ و وزن آنها بقدري است كه به مزارع و باغهاي موز به شدت آسيب ميزند.
مدير جهاد كشاورزي چابهار گفت: براي احيا زمينهاي باهوكلات دو تعاوني در منطقه تشكيل شده كه تعاوني توليدي "باهو" از جمله آنها در سال ۱۳۸۳با ۴۶۰عضو شروع به كار كرده است.
وي با اشاره به مشكلات تعاونيها افزود: كمبود نقدينگي براي تامين ماشين آلات و ادوات مكانيزاسيون كشاورزي از جمله مشكلات اين بخش است.
او گفت: شهرستان چابهار با شرايط آب و هوايي و رطوبت كافي مستعد پرورش انواع ميوههاي گرمسيري، نيمه گرمسيري و محصولات زراعي خارج از فصل است.
وي با اشاره به اينكه كشت و پرورش اينگونه ميوهها و محصولات در ديگر نقاط كشور امكانپذير نيست افزود: اين امر نشانگر اهميت و موقعيت خاص اين شهرستان در بخش كشاورزي است.
او افزود: برنامهريزي مناسب و حمايت از بخش كشاورزي شهرستان چابهار و توسعه سطح زير كشت محصولات گرمسيري و نيمهگرمسيري و همچنين محصولات زراعي خارج از فصل در اين منطقه، كشور را از واردات اين نوع محصولات بينياز خواهد كرد.