چند عامل وجود دارد كه مي توان در هنگام انتخاب كود شيميائي يا ساير مواد اصلاح كننده خاك از قبيل آهك و كود حيواني در نظر گرفت
1- دسترسي :دسترسی يكي از مهمترين عوامل در انتخاب كودهاي شيميائي مي باشد. حمل كودهاي شيميائي از مناطق دور و نزديك به منطقه موجب محدوديت در انتخاب كودهاي شيميائي مي شود. مواد آلي اصلاح كننده خاك نظير كودهاي حيواني، خرده هاي چوب و غيره در منطقه به مقدار زياد وجود دارد اما مشكل در تهيه و حمل و توزيع آنها، موجب محدوديت در كاربرد مواد آلي مي گردد.
2- مقدار عنصر غذايي : انواع زيادي كودهاي شيميايي با مقادير مختلف عنصر غذايي وجود دارد . مقدار عناصر كود شيميايي را آناليز كود مي گويند. روي تمام بسته بندي كودها آناليز كود نوشته شده است و به صورت درصد ازت ( N )، درصد فسفر پنتوكسيد ( P2o5 )، درصد اكسيد پتاسيم ( K2o ) نشان داده اند. براي تبديل %P2O5 به %P ،%P2O5 را در عدد 44/0 ضرب كنيد . براي تبديل %K2o5 به %K ،%K2o را در عدد 83/0 ضرب كنيد. كارخانه هادر بسياري از كودها ، يك عنصر غذايي را با غلظت بالا مي سازند. به عنوان مثال اوره بطور تقريبي 45% ازت و سوپر فسفات تريپل 46% P2o5 دارد. با اين وجود ساير كودها بيش از يك عنصر غذايي نظير فسفات دامونيوم ( 18% ازت و 46% P205 ) و سولفات آمونيوم ( 21% ازت و 23% گوگرد ) دارند. مخلوط كودها تركيبي از چند منبع عناصر غذايي هستند كه آناليز مطلوب را توليد مي كنند. براي مثال موز كاران به كودهايي با نسبت بالا پتاسيم نياز دارند و بنابراين يك مخلوط كود براي اين كشاورزان توليد مي شود كه آناليز آن 22-5-10 مي باشد. با توجه به هزينه خريد، نياز گياهان و شرايط محيطي اقدام به انتخاب كودهاي شيميائي مي كنند.
3- فراهمي عنصر غذايي و واكنش شيميائي : خواص مواد اصلاح كننده خاك و كودها كه بر سرعت فراهمي عناصر غذايي براي گياه و سرعت واكنش ماده اصلاحي در خاك تاثير مي گذارند عبارتند از :
الف- حل پذيري كود- مواد شيميائي كمپلكس مثل مواد اصلاح كننده آلي از تركيبات ساده نظير املاح كود ،كمتر قابل حل هستند و در اثر فعاليت بيولوژيكي تجزيه مي شوند. در پيشرفت هاي اخير كودهاي شيميائي با سرعت رها سازي كند يا كنترل شده نيز توليد گرديد. اين نوع كودها عناصر غذايي را در طول زمان رها مي سازند چون كود را معمولا با ماده اي پوشش مي دهند كه در خاك به آهستگي تجريه مي شود. قابليت حل كود نيز زماني مهم مي باشد كه كود در تركيب با سيستم هاي آبياري يابا كاربرد آفتكش بكار روند. تزريق كود به داخل سيستم هاي آبياري با كودهاي بسيار قابل حل صورت مي گيرد . بسياري از منابع كود فسفاته خيلي قابل حل نيستند و اغلب لازم است از ساير روش هاي مصرف علاوه بر آبياري استفاده شود. سنگ آهك ها نيز خيلي کم قابل حل هستند و واكنش آنها با خاك ممكن است چندين ماه طول بكشد.
ب – اندازه و شكل دانه كود – دانه هاي كوچكتر معمولا سريع تر قابل حل هستند و بنابراين قابليت جذب آنها براي گياه بيشتر مي باشد. بهر حال اشكال گرانوله ممكن است از اشكال پودري بواسطه اثرات باد و روش مصرف، كاربرد آسانتري داشته باشند. اندازه متفاوت دانه هاي چند منبع كود در مخلوط كودها مي تواند منجر به مشكل جدا شدن دانه ها در كيسه كود و كاهش يكنواختي كاربرد كود گردد. براي اجتناب از اين مشكل از گرانول هايي استفاده مي شود كه همه عناصر غذايي كود را با هم دارند.
4- تشكيل اسيد ، باز يا خنثي – كاربرد كودهاي داراي آمونيوم نظير سولفات آمونيوم مي تواند باعث افزايش اسيديته خاك شود. ساير كودها مانند سولفات پتاسيم روي PH خاك اثري ندارند. كودي مانند نيترات پتاسيم مي تواند اسيديته خاك را كاهش دهد. اختلاف در اثر اين كودها روي PH خاك ناشي از واكنش هاي شيميايي مختلف مي باشد كه هنگام كاربرد در خاك دستخوش تغيير مي شوند. چند ماده اصلاح كننده خاك در وهله اول جهت تنظيم PH خاك بكار مي روند از قبيل آهك، اكسيد كلسيم براي افزايش PH و از عنصر گوگرد ،سولفات آمونيوم ،سولفات آهن و اسيد سولفوريك براي كاهش PH خاك استفاده مي كنند.
5- شاخص نمك – كودهاي شيميايي اثرات متفاوتي در افزايش غلظت نمك در محلول خاك دارند. غلظت زياد نمك مي تواند به گياهان آسيب بزند، مخصوصا وقتي كه گياهان در مرحله گياهچه باشند. قرار دادن كود بطور مستقيم نزديك به بذور در هنگام كاشت مي تواند منجر به كاهش جوانه زني يا رشد اوليه شود. با قراردادن كود در فاصله كمي از بذر يا گياهچه مي توان از اين خسارت نمك اجتناب نمود. بطور كلي كودها با آناليز بالا كمتر از كودهايي با آناليز پائين خسارت نمك را دارند چون از اين نوع كودها در هنگام مصرف به مقدار كمتري كه همان مقدار عناصر غدايي را دارد لازم مي باشد. بعلاوه كودهاي ازته و پتاسيم بطور كلي شاخص نمك خيلي بالاتري در مقايسه با كودهاي فسفاته دارند.
6- هزينه و سهولت تهيه – عامل محدود كننده اصلي در استفاده از كودها اغلب هزينه مي باشد. هزينه حمل كودها به مناطق كشاورزي موجب افزايش قيمت كودهاي شيميائي مي شود. بهر حال بسياري از كشاورزان بيشتر در سهولت كاربرد كودها مشكل دارند. بطور كلي كودهاي اختصاصي نظير كودهايي با رها سازي كندو بسيار قابل حل گران تر از ساير كودها هستند.
منبع
1-Motavalli,P.Marler,T.Cruz,F.andMcConnel,J.2004.Factors toConsiderin Choosing afertilizer.college of Agriculture and Life
sciences University of Guam
توجه: در صورتي كه با نحوه دانلود از سايت آشنايي نداريد از لينك زير كمك بگيريد.
